Ágætis aukablað um sögu Hagkaups fylgir Morgunblaðinu (17.09.2009). Saga þessa fyrirtækis err stórmerk og sorglegt til þess að vita hvernig glannaskapur hefur nú leitt fyrirtækið í fjárhagslegar ógöngur.
Var það ekki Vilmundur Gylfason sem sagði að Pálmi í Hagkaup hefði bætt kjör launþega á Íslandi meira en verkalýðsforingjum hefði tekist? Orð að sönnu Saga Hagkaups og stofnandans Pálma Jónssonar er gagnmerk, og segir frá ferðalagi fyrirtækisins á fimmtíu árum úr fjósi og hlöðu við Miklatorg til glæstustu salarkynna samtímans. Í blaðinu segir frá hvernig einokun heildsala var brotin niður, mjólk komið í matvöruverslanir, opnunartími lengdur, einokun á sölu á kartöflum lögð af ( með dyggum stuðningi Hafskips sem fór í farnmgjaldastríð við Eimskip,sem einokað hafði kartöfluflutninga til landsins með okur farmgjöldum) Í öllum þessum málum hafði Pálmi Jónsson sigur gegn rótgrónum hagsmunum hinna fáu gegn fjöldanum og lækkaði vöruverð neytendum til hagsbóta. Tvímælalaust er Pálmi Jónsson merkasti kaupsýslumaður liðinnar aldar á Íslandi.
Molaskrifari getur hinsvegar ekki setið á sér að finna að eftirfarandi setningum í blaðinu: .. þar sem hægt var að versla allar helstu nauðsynjar á sama stað… og Viðskiptavinurinn verslar vörurnar.. Í báðum tilvikum hefði átt að nota sögnina að kaupa. Molaskrifari verslar stundum í Hagkaupi og kaupir það sem hann fær ekki í Bónusi.
Hefur þú gætt þér á Freyja konfekti, eða borðað Freyja staur? Fyrirtækið 66° Norður auglýsir (17.09.2009) í Fréttablaðinu: Freyja pollagalli. Þarna ætti auðvitað að standa Freyju pollagalli. Ekki man Molaskrifari betur en Sælgætisgerðin Freyja noti rétta fallbeygingu og tali um Freyju konfekt og Freyju staura. Auglýsing fyrirtækisins 66° Norður er ekki til fyrirmyndar.
Úr Vefmogga (17.09.2009): Sveinn Friðfinnsson, sem sagður er tengist fjársvikamáli í Svíþjóð, hefur dvalið langdvölum að undanförnu á æskuslóðum sínum í Grundarfirði. Við þessa setningu hefur Molaskrifari tvennt að athuga: Í fyrsta lagi hefði átt að skrifa:… sem sagður er tengjast.. Í öðru lagi hefði farið betur á því að skrifa: …hefur dvalist langdvölum .. . Meginmerking sagnarinnar að dvelja er að tefja eða hindra,( Hvað dvelur Orminn langa?) að dveljast einversstaðar er hinsvegar að vera (staddur) einhversstaðar. Ekki í fyrsta skipti ,sem þetta er nefnt.
Ekki er sá sem skrifar eftirfarandi í Vefmogga (17.09.2009) vel að sér í beygingafræðum: Elísabetu Englandsdrottningu og móðir hennar, Elísabetu drottningamóður, hryllti við því… og… Þar kemur fram að móðir Elísabetu drottningar hafi verið með ristilkrabbamein.. Í fyrra tilvikinu ætti auðvitað að standa móður og svo er eignafall nafnsins Elísabet Elísabetar. Það er einfalt á netinu að fletta upp beygingum íslenskra orða.
12 athugasemdir
Ekkert ping ennþá
Eiður Svanberg Guðnason skrifar:
18/09/2009 at 20:37 (UTC 1)
Forsetningar með staðanöfnum eru breytilegar í íslensku og erfitt að tala um reglur í því sambandi, en fyrst og fremst á auðvitað að virða og nota málvenju heimamanna. Segja ekki Siglfirðingar bæði í Siglufirði og á Siglufirði ?
Varðandi Bónus, þá getur þágufallið verið bæði Bónus og Bónusi segir á vef Árnastofnunar. Það er mín regla að beygja nöfn fyrirtækja samkvæmt reglum málsins, þegar við verður komið. En auðvitað er ekkert rangt við að segja : Ég keypti þetta í Bónus.
Steingrímur Kristinsson skrifar:
18/09/2009 at 20:19 (UTC 1)
Svari þeir (vinsamlega) sem fróðari eru !
Það stakk mig örlítið er las tilvitnun þína Eiður: „..kaupir það sem hann fær ekki í Bónusi.“
Þar sem ég hefi aldrei verið góður í íslenskri stafsetningu, enda ekki framhaldsskólagenginn (utan iðnskóla) langar mig að spyrja, með örlitlum formála.
Ég á heima á Siglufirði og á dóttir og barnabörn á Akureyri sem ekki er í frásögu færandi, en skrepp þangað gjarna í heimsókn. En þegar til Akureyrar er komið þá sleppi ég því ekki að fara í Bónus til kaupa matvörur.
Ég segi gjarnan við dóttur og barnabörn áður en ég fer aftur heim á Sigló: „Við komum við í Bónus áður en við yfirgefum Akureyri“ (ég og kona mín)
Eða „Við ætlum að versla í Bónus“
Hér fyrir norðan á Siglufirði er þetta mjög algeng málvenja. Er þetta rangt?
Og svo annað: Ég skrifaði hér fyrir ofan „… fyrir norðan á Siglufirði“
Þetta segjum við Siglfirðingar oftar en ekki.
Og svo, þótt undarlegt megi heita, þá er það föst málvenja, að við Siglfirðingar segjum einnig „norður á Akureyri“ (frá Siglufirði) og einnig er föst venja að segja: „…. upp á Sauðárkrók“
Er þetta rangt málfræðilega séð, eða er málvenjan í fullu gildi?
Eiður Svanberg Guðnason skrifar:
18/09/2009 at 20:14 (UTC 1)
Jóhanna, hér í Molum hefur oftar en einu sinni verið vikið að auglýsingum þessa fyrirtækis, sem eru með því subbulegasta sem maður sér. Það er ekki mikil dómgreind fyrir hendi hjá þeim sem borga fyrir gerð auglýsinga af þessu tagi.
Jóhanna Geirsdóttir skrifar:
18/09/2009 at 19:00 (UTC 1)
Hvað skyldi verslunin Anderson & Lauth borga fyrir að láta útbúa auglýsinguna sem birtist í á bls. 37 í Fréttablaðinu fimmtudaginn 17. september sl.:
http://vefblod.visir.is/index.php?s=3380&p=80025
Ben.Ax. (Benedikt Jóhannes Axelsson) skrifar:
18/09/2009 at 16:56 (UTC 1)
Hér hefur allt komið fram sem ég vildi sagt hafa. Pálmi vildi hafa nafnið í eintölu en niðjar hans ákváðu fleirtöluna. Hvort tveggja er auðvitað rétt. En hvað um t.d. Eimskip? Tölum við um Eimskip í et. eða flt. Svona mætti lengi telja. Íslenska er flókið tungumál og ekki batnar hún ef menn kjósa að flækja hana enn frekar. Um afgreiðslutíma og opnunartíma þarf ekki að deila. Hins vegar vil ég frekar ganga inn um dyr en hurð. En hvort tveggja er víst hægt ef marka má dagblöðin.
Eiður Svanberg Guðnason skrifar:
18/09/2009 at 16:33 (UTC 1)
Hárrétt athugasemd ,Þorsteinn. Orðið opnunartími er stundin þegar verslunuin er opnuð. Þarna átti ég auðvitað að nota orðið afgreiðslutími.
Haraldur Bjarnason skrifar:
18/09/2009 at 15:42 (UTC 1)
Ég man ekki betur en Pálmi í Hagkaup hafi í eina tíð sent frá sér yfirlýsingu til fjölmiðla um að hann vildi nota eintöluna þegar fjallað væri um Hagkaup.
Þorsteinn G. Gunnarsson skrifar:
18/09/2009 at 15:04 (UTC 1)
Fannst rétt að benda þér á að réttara er að nota orðið afgreiðslutími í stað opnunartíma. Opnunartíminn var ekki lengdur heldur afgreiðslutíminn.
Benedikt skrifar:
18/09/2009 at 14:54 (UTC 1)
Ég sé enga ástæðu til að lepja upp vitleysuna hans Pálma. Hagkaup hlýtur að vera fleirtöluorð, maður gerir þar hagstæð kaup. Nema Pálmi hafi bara verið að hugsa um launin sín, þ.e. að kaupið hans hafi verið honum hagfellt.
Vigdís Ágústsdóttir skrifar:
18/09/2009 at 14:48 (UTC 1)
Ég er alveg sammála, Pálmi hefur alltaf í mínum augum verið merkasti kaupsýslumaður 20. aldar á Íslandi og þótt víðar væri leitað. Og hvað hann var sjálfur látlaus, eina skiptið sem ég sá þennan merka mann, þá var hann með kúst og fægiskúffu, í Kringlunni þá nýopnaðri, að sópa við fordyrið við búðina uppi. Og nafnið HAGKAUP, er eitthvert besta búðarnafn, sem ég hef heyrt á þessu landi. Svolítið skemmtilegra en öll þessi útlendu, sem ég myndi ekki leyfa mætti ég ráða. Pálmi var hugsjónamaður og brautryðjandi betri verslunar-hátta á Íslandi.
Eiður Svanberg Guðnason skrifar:
18/09/2009 at 12:43 (UTC 1)
Það er nokkuð á reiki hvort notuð er eintala eða fleirtala hvorugkynsnafnorðsins og fyrirtækjaheitisins Hagkaup. Í blaðinu er eintalan notuð og Molaskrifari hélt sama sið. Skrifari telur sig reyndar hafa heyrt að stofnandinn, Pálmi Jónsson, hefði jafnan notað eintöluna. Á heimasíðu fyrirtækisins er fleirtalan notuð. Þar er talað um verslanir Hagkaupa, en á forsíðu umrædds blaðs er talað um áhrif Hagkaups á íslenska verslunarsögu.
Um skrifar:
18/09/2009 at 11:14 (UTC 1)
Ætti ekki að standa “ Ágætis aukablað um sögu Hagkaupa fylgir Morgunblaðinu“ í færslunni? Maður gerir jú mörg hagstæð kaup ef maður verslar þar, ekki bara ein…