Kostuleg villa er á dv.is í dag. Þar segir: ,,Þeir köstuðu peningunum úr bílnum og telur lögregla að vegfarendur hafi séð sæng sína útbreidda og tekið hluta af þýfinu“. Þetta er enn eitt dæmið um það þegar fréttaskrifarar slá um sig með orðatiltækjum ,sem þeir kunna ekki og hafa ekki minnstu hugmynd um hvað þýða. Í fyrsta lagi er að rangt er að tala um að sjá ,,sína sæng útbreidda“.Rétt er orðatiltækið ,,að sjá sína sæng upp reidda“ og það þýðir að gera sér grein fyrir því að staða manns er breytt, maður er úr leik eða að í óefni er komið. Eins og þetta er skrifað á dv. is er þetta hreint rugl.
Um daginn var hér vikið að því hve margir fréttamenn eiga erfitt með að nota sögnina að vinna án þess að bæta við ,,hörðum höndum“ alveg án tillits til þess um hverskonar verk er að ræða. Önnur klisja sem er föst í mörgum fréttamönnum er að þeir geta ekki talað um að betri tíð sé í vændum, eða að bráðum komi betri tíð án þess að bæta við,,með blóm í haga“ sem er tilvitnun í gullfallegt ljóð Halldórs Laxness, fyrsta ljóðið í Kvæðakveri hans, minnir mig. Það er ósköp hallærislegt að heyra þetta endurtekið í hverjum fréttatímanum á fætur öðrum eins gerðist í RÚV í morgun.
Illa kann ég því hvernig vefritið pressan.is talar um ,,að taka banka niður“. :Þar segir í dag :,,….. og þess vegna ákveðið að taka bankann niður.“ Verið er að fjalla um að bankinn hafi stefnt í þrot og skilanefnd verið sett til að stjórna honum. Ég fæ ekki séð að þetta séð að þetta sé aulaþýðing úr ensku í þeim orðabókum,sem mér eru tiltækar, heldur bara heimatilbúið aulalegt orðalag.
,,Íslandsmeistararnir með bakið upp við vegg“, skrifaði vefmoggi í gærkveldi. Þótt ég ætti lífið að leysa þá get ég ekki skilið hvað hér er átt við. Allavega er ekki íslensk hugsun að baki þessum skrifum, – ef það er þá nokkur hugsun !
Heilsíðuauglýsing er í Morgunblaðinu í dag frá matstofu sem heitir því ágæta nafni Maður lifandi.Það er engu líkara en íslenskir veitingastaðir hafi sett sér þá reglu að láta heiti sín ekki lúta reglum móðurmálsins. Þannig er nafn matstofunnar hvergi fallbeygt í auglýsingunni. Í auglýsingunni er lesendum boðið að taka veitingarnar með sér eða neyta þeirra á staðnum. Það er gert með enskuslettu, sem nú virðist í mikilli sókn:,,TAKE AWAY eða borðað á staðnum“. Sérstök áhersla er lögð á enskuna því orðið er skrifað með upphafsstöfum eða hástöfum. Þarna þarf enga ensku. Það er vel hægt að segja það sem átt er við á íslensku.
Snautleg þótti mér frásögn í fréttum Stöðvar tvö í kvöld af því er Geir H. Haarde kvaddi Alþingi í dag. RÚV sjónvarp gerði þessu góð skil svo sem var við hæfi. Rétt fréttamat og vel unnin frétt.
4 athugasemdir
Ekkert ping ennþá
Gústaf Níelsson skrifar:
26/03/2009 at 22:06 (UTC 0)
Ég get tekið undir ágætar athugasemdir þínar, allar með tölu. Merkilegt þykir mér hve illa blaðamenn eru að sér um íslenskt ritmál og margir sem tjá sig í ljósvakamiðlunum eru vart talandi á skammlausa íslensku. En hvað veldur? Ég giska á almennt áhugaleysi um íslenskan stíl og málfar og litlar kröfur af hendi útgefenda og stjórnenda. Metnaðarleysið er ógnvekjandi og leiðir hugann að því hvenær hin fullkomna strandsigling íslenskunnar muni eiga sér stað. Er ég þó ekki bölsýnn maður.
doddý skrifar:
26/03/2009 at 20:50 (UTC 0)
drengnum mínum nítján ára var boðið á uppákomu sem kallað er breaf sem haldið verður um helgina (bríf, eins og hann sagði það). ég hélt auðvitað að hér væri um að ræða einhverja unglingasamkomu án alls aga. reyndist nú samt vera einungis kynningarfundur frambjóðenda ónefnds flokks vegna kosninga í apríl. BRÍF er hér í merkingunni stuttur fundur, þó ótrúlega megi virðast. kv d
Bjarni Kjartansson skrifar:
26/03/2009 at 09:26 (UTC 0)
Ekki nema von, að fjölmiðlar fari æ verr með málfar og myndhverfar líkingar í frásögnum.
Útvötnun krafna um frammistöðu og kunnáttu er frekar regla en undantekning í kennslu. Það tíðkast ekki lengur að hafa svona þolanlegan vinnufrið í kennslustofum, hvað þá helur hljóð til íhugunar og náms.
Vinnuhjúaskildagar og fardagar eru því víðsfjarri í hugsun nútíma fjöl,,miðlunga“ þó sumir sjái sína sæng uppreidda við breytingará mönnun þeirra starfstaða.
Með þökk fyrir baráttuna.
Miðbæjaríhaldið
Sverrir Einarsson skrifar:
26/03/2009 at 09:13 (UTC 0)
Er ekki bara veri að ensk-íslenska „take you down“ með að tala um ,,að taka banka niður“. ??
Við eigum ágætis orð yfir þetta t.d. að yfirtaka bankann. Eins einfalt og það er nú……en kannski er það ekki nógu ´“fínt“ eða „töff“.